Onderzoekers hebben een nieuw hiv-medicijn ontworpen dat kan helpen bij het bestrijden van geavanceerde, resistente hiv-infectie bij patiënten die geen andere behandelingsopties hebben.
Er leven minstens 40 miljoen mensen met HIV tot medio 2018. HIV (Human Immunodeficiency Virus) is een retrovirus dat de cruciale immuuncellen van ons lichaam (CD4-cellen) aanvalt die een integraal onderdeel zijn van ons immuunsysteem. Dit virus dat vervolgens in alle lichaamsweefsels wordt aangetroffen, wordt van de ene mens op de andere overgedragen via lichaamsvloeistoffen van de geïnfecteerde persoon. AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) wordt veroorzaakt door HIV en deze ziekte verandert het immuunsysteem waardoor de persoon vatbaar wordt voor infecties en ziekten. Ondanks ons begrip van hiv en veel onderzoek op dit gebied, blijft preventie, zorg en efficiënte behandeling van hiv-infectie een uitdaging. Als HIV onbehandeld blijft, valt het virus het immuunsysteem aan en kan het verschillende levensbedreigende infecties en kankers veroorzaken. Effectieve behandeling van hiv met hiv-medicijnen die de verspreiding van het virus onder controle kunnen houden, is beschikbaar en patiënten met hiv kunnen nog steeds een gezond leven leiden en het risico van overdracht op anderen verkleinen. Helaas bestaat er nog geen remedie voor hiv.
Uitdagingen van huidige anti-HIV-medicijnen
De meeste drug therapieën die beschikbaar zijn voor hiv-behandeling - antiretrovirale therapie (ART) genoemd - omvatten het nemen van geneesmiddelen die de voortgang van het virus in het lichaam vertragen. Deze bestaande medicamenteuze therapieën brengen ook tal van uitdagingen met zich mee, met name in landen met een gemiddeld en laag inkomen. Er is altijd een vertraging bij het starten van de behandeling omdat de eerste ernstige symptomen pas optreden als het virus zich in het lichaam heeft verspreid. Bekende medicijnen hebben ook aanzienlijke bijwerkingen. Geneesmiddelenresistentie is ook een ernstig probleem – wanneer hiv-medicijnen die voorheen de infectie van een persoon onder controle hielden, niet effectief zijn tegen nieuwe, resistente hiv. Hiv-medicijnen kunnen dus niet voorkomen dat resistente hiv zich vermenigvuldigt en een dergelijke verworven resistentie tegen hiv kan ertoe leiden dat de hiv-behandeling volledig mislukt. De bestaande medicamenteuze therapieën werken ook niet voor sommige individuen, omdat ze geen effect hebben op het virus en op hun beurt leiden tot resistentie tegen geneesmiddelen en een slechtere toestand van de ziekte. Van veel hiv-medicijnen is bekend dat ze het virus effectief bestrijden, maar ondanks uitgebreid onderzoek is er de afgelopen tien jaar geen nieuwe klasse hiv-medicijnen ontdekt.
Een nieuw anti-hiv-medicijn dat zich richt op een nieuw mechanisme
In maart 2018 heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration een nieuw medicijn goedgekeurd, 'ibalizumab' genaamd, dat zich richt op het primaire receptoreiwit dat verantwoordelijk is voor het binnendringen van het hiv-virus in de immuuncellen die CD4 T-cellen worden genoemd. Het medicijn dat een monoklonaal antilichaam is, richt zich voor het eerst op dit specifieke mechanisme, waarbij het binnendringen van het virus zelf in de doelcellen kan worden voorkomen. De studie die klinische fase III-onderzoeken beschrijft, is gepubliceerd in: New England Journal of Medicine. Deelnemers die leden aan multiresistente hiv werden op meerdere locaties aan het onderzoek toegevoegd. Deze patiënten leden aan een vergevorderde vorm van HIV-infectie en hadden een resistent virus zonder dat er voor hen vrijwel geen behandelingsmogelijkheden meer waren.
De patiënten kregen een dosis ibalizumab (door rechtstreekse injectie in de bloedbaan) naast de hiv-medicijnen die ze al gebruikten, gedurende een periode van een week. Na deze periode kregen ze gedurende een periode van zes maanden ibalizumab in combinatie met bekende effectieve medicijnen. Er werd waargenomen dat na een week zelf, 83% van de patiënten een onderdrukking vertoonde van de hoeveelheid hiv-virus (de virale lading genoemd) die in hun bloed werd gedetecteerd. Na 25 weken had 43 procent van de patiënten een viral load die onder de detecteerbare limiet lag. Naast CD4 namen T-cellen – een bekende marker voor immuunsterkte – toe in het lichaam. De virale suppressie bleef stabiel van week 24 tot week 48 na aanvang van de behandeling. De uitgevoerde proef verschilde van eerdere proeven met anti-HIV-medicijnen. Ten eerste was de steekproefomvang evenredig met de populatie met een multiresistente HIV-infectie. De belangrijkste beoordeling van hoe het virus precies uitgeput raakte, vond plaats tussen 7 en 14 dagen na het begin van de behandeling. Patiënten kregen ook hun eigen gepersonaliseerde medicatieregime. Ten slotte werden duurzaamheids- en veiligheidstests uitgevoerd na 24 weken (in tegenstelling tot 48 weken in eerdere onderzoeken). Sommige bijwerkingen werden opgemerkt bij de deelnemers, zoals diarree kwam het meest voor. Auteurs wezen erop dat de meeste bijwerkingen niet direct verband hielden met het medicijn ibalizumab. Een kleine groep patiënten werd ingeschreven vanwege de zeldzaamheid van multiresistente hiv en dit wordt door sommige deskundigen als 'voldoende' bestempeld.
Een combinatie van bestaande hiv-medicijnen en dit nieuwe medicijn ibalizumab lijkt een goede strategie voor patiënten die al verschillende medicamenteuze therapieën hebben ondergaan en in wezen geen verdere behandelingsopties hebben terwijl ze resistentie tegen meerdere geneesmiddelen hebben ontwikkeld. Het nieuwe medicijn vermindert het virus effectief en verhoogt de immuniteit bij patiënten bij dergelijke patiënten. Het mechanisme waarop dit medicijn zich richt, is uniek en daarom kan dit medicijn geen negatieve wisselwerking hebben met andere medicijnen of medicijnen. Het moet eenmaal per twee weken intraveneus worden geïnjecteerd en het houdt meer aan dan momenteel beschikbare hiv-medicijnen die dagelijks oraal moeten worden ingenomen. Dit is een nieuwe klasse van medicijnen met een unieke wijze van toediening.
***
{U kunt de originele onderzoekspaper lezen door op de DOI-link hieronder in de lijst met geciteerde bron(nen) te klikken}
Bron (nen)
Emu B et al. 2018. Fase 3-onderzoek van Ibalizumab voor multiresistente HIV-1. New England Journal of Medicine.
https://doi.org/10.1056/NEJMoa1711460
***
